Trzustka to organ znajdujący się w górnej części jamy brzusznej. Wydziela do przewodu pokarmowego i krwi substancje, które pomagają trawić pokarm i regulować poziom cukru we krwi. Jaka dieta wspiera funkcjonowanie trzustki, a czego należy unikać, aby zapobiec problemom? Przeczytaj artykuł i dowiedz się, jak zregenerować trzustkę!
Trzustka – rola w organizmie
Zewnątrzwydzielnicza część trzustki produkuje i uwalnia do dwunastnicy płyn zwany sokiem trzustkowym, który odpowiada za trawienie. Jego składnikami są enzymy trawiące białka (trypsyna, karboksypeptydaza, chymotrypsyna, elastaza), elektrolity, śluz oraz tłuszcz (fosfolipaza, lipaza, esteraza), węglowodany (α-amylaza) oraz kwasy nukleinowe. Natomiast wewnątrzwydzielnicza część trzustki wytwarza substancje, określane mianem hormonów. Mają one we krwi działanie obniżające (insulina) lub podwyższające (glukagon) poziom cukru we krwi. Ponadto, regulują wydzielanie glukagonu i insuliny (somatostatyna) oraz hamują wydzielanie soku trzustkowego (polipeptyd trzustkowy).
Trzustka – choroby
Schorzenia trzustki mogą być spowodowane zaburzeniem funkcji zewnątrz- lub wewnątrzwydzielniczej. W przypadku upośledzenia funkcji zewnątrzwydzielniczej objawy wynikają z aktywacji enzymów trawiennych w obrębie tego narządu i/lub zaburzonej produkcji soku trzustkowego. Przykładem choroby spowodowanej upośledzeniem funkcji zewnątrzwydzielniczej trzustki jest zapalenie, które może przebiegać jako choroba ostra lub przewlekła.
Cukrzyca jest chorobą, która wynika z niezdolności organizmu do regulowania poziomu cukru we krwi. Jest to zazwyczaj spowodowane problemem z trzustką, która produkuje insulinę. Wpływ ma na to upośledzenie funkcji wewnątrzwydzielniczej.
Dieta wspomagająca trzustkę
Jeśli chcesz leczyć schorzenia trzustki, Twoja dieta powinna być dostosowana do aktualnego stanu zdrowia. Jeśli jesteś zdrowy i chcesz działać prewencyjnie, potrzebujesz diety opartej na zasadach piramidy żywieniowej. Pomagają one skomponować dobrze zbilansowaną dietę i zwracają uwagę na właściwe proporcje spożywanych pokarmów. Przede wszystkim należy spożywać produkty zbożowe z pełnego ziarna.
Istotne jest, aby w posiłkach znalazły się warzywa i owoce. Warzywa powinny stanowić większą część pokarmów niż owoce. Wśród nich należy uwzględnić rośliny strączkowe. Należy unikać czerwonego mięsa, ponieważ jest ono jedną z przyczyn raka trzustki. Można je zastąpić drobiem oraz rybami. Wybieraj produkty o niskiej zawartości tłuszczu. Zamiast słodkich przekąsek jedz orzechy i nasiona. W profilaktyce cukrzycy usuń nadmiar cukru i słodkich napojów, a także przetworzonej żywności, takiej jak fast foody i batoniki, batoniki czy wafelki. Zamiast smażenia i grillowania potraw należy je gotować na parze, dusić albo piec. Zapobieganie chorobom trzustki to również dbanie o prawidłową masę ciała oraz rezygnacja z używek – palenia papierosów i spożywania alkoholu.
Dieta odciążająca trzustkę
Dieta odciążająca trzustkę jest stosowana u osób z toczącym się w obrębie narządu schorzeniem. Na przykład w ciężkich przypadkach ostrego zapalenia trzustki stosuje się leczenie żywieniowe na oddziale szpitalnym za pomocą zgłębnika nosowo-jelitowego. W łagodnym przebiegu zapalenia trzustki lub po jego przebyciu, dieta chorego opiera się na pokarmach ubogich w tłuszcze.
Zaleca się również częstsze spożywanie mniejszych posiłków. Wyklucza alkohol, pełnoziarniste pieczywo, potrawy smażone i pieczone, desery z kremem, tłuste mięsa, gruboziarniste zboża, cebulę, kapustę i fasolę. Wyklucza również dodatki takie jak śmietana i majonez. Należy gotować potrawy tradycyjnie lub na parze. Z produktów mlecznych zaleca się spożywanie produktów o niskiej zawartości tłuszczu (mleko 0,5% tłuszczu, chude sery), dozwolony jest chudy drób lub cielęcina. Warzywa należy jeść gotowane, dozwolone są również soki, ale kawa i herbata muszą być rozcieńczone.
Podczas jedzenia i po jedzeniu należy uważnie obserwować reakcję organizmu na pokarm i unikać produktów, które powodują dyskomfort (wzdęcia, ból brzucha, biegunka). W związku z eliminacją tłuszczu z diety, pacjent musi pamiętać o suplementacji witaminami rozpuszczalnymi w tłuszczach – A, D, E i K, w dawkach nakazanych przez lekarza.
Jeśli zdiagnozowano u Ciebie chorobę trzustki, kluczowa jest natychmiastowa wizyta u dietetyka klinicznego. Jego rolą jest stworzenie diety odpowiedniej dla odciążenia trzustki i wyjaśnienie znaczenia odżywiania podczas leczenia. Prawidłowe żywienie pacjentów ze schorzeniami trzustki jest dobrym sposobem na spowolnienie postępu choroby, likwidację objawów i zapobieganie powikłaniom.
Trzustka – jak wspomóc jej pracę?
Niektóre zioła mogą wspomagać funkcjonowanie wątroby. Należą do nich m.in. pokrzywa, mniszek lekarski, czarnuszka siewna, bylica piołun, glistnik jaskółcze ziele, tymianek, owoce kopru ogrodowego oraz chmiel zwyczajny. Niektóre z nich mają działanie przeciwzapalne, inne działają bakteriobójczo i poprawiają przepływ żółci. Stosując zioła musimy pamiętać, że mogą one wchodzić w interakcje z innymi lekami.
Przed podjęciem decyzji o ich stosowaniu, sprawdź z lekarzem, czy wybrane suplementy nie będą wchodzić w interakcje z innymi lekami. Mieszanie wielu suplementów może być niebezpieczne, więc zawsze postępuj zgodnie z zaleceniami lekarza.